بیماری خشکی دهان در اثر کم‌شدن آب بدن یا درگیری با بیماری عصبی ایجاد می‌شود. گاهی این امر کاملا طبیعی بوده اما برخی اوقات به‌معنای وجود بیماری‌های پس‌زمینه‌ای دیگری است. خشکی دهان یکی از مشکلات رایجی که اکثریت مردم به آن مبتلا شده‌اند و این دوره ابتلا امکان دارد طولانی‌مدت یا کوتاه‌مدت باشد.
شاید برای شما هم تا الان سوال شده باشد اینکه چه بیماری هایی باعث خشکی دهان می شود و عوامل و علت آن چیست؟ در این مقاله سعی داریم به توضیح و بررسی این موضوع بپردازیم پس تا آخر مطلب با ما همراه باشید.
خشکی دهان چیست؟
گاهی اوقات بخاطر دلایلی خشکی زبان یا حفره دهان را احساس کرده‌ایم یا اینکه زبان در دهانمان به‌خوبی نمی‌چرخد. خشکی دهان زمانی که اتفاق بیفتد فرقی ندارد حاد یا شدید باشد در هر حال به نام بیماری زروستومیا شناخته شده است.
خشکی دهان زمانی اتفاق می‌افتد که غدد بزاقی در دهان، بزاق کافی برای مرطوب نگه‌داشتن دهان تولید نکند. بزاق خود بخش مهمی از فرایند هضم به‌حساب می‌آید که به مرطوب نگه‌داشتن دهان و تجزیه مواد غذایی کمک خواهد کرد. همچنین این ماده برای سلامت دندان‌ها و محافظت از دهان و مقابله با بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان نیاز است.
خشکی دهان یک بیماری خطرناک پزشکی به‌حساب نمی‌آید اما گاهی اوقات نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای دیگر است که باید آن را پیدا و درمان کرد.
علت خشکی دهان چیست؟
عوامل زیادی وجود دارد که باعث خشکی دهان می‌شود که ما در ادامه به شرح تک‌تک آنها می‌پردازیم.
- عوارض دارو: معمولا عارضه داروها یکی از رایج‌ترین دلایلی است که باعث ایجاد خشکی دهان و موجب کاهش تولید بزاق در دهان می‌شود. بیش از ۴۰۰ داروی متفاوت وجود دارد که موجب خشکی دهان خواهد شد.
مهم‌ترین داروهایی که بر خشکی دهان اثر می‌گذارد به شرح زیر است:
- داروهای فشار خون بالا
- آنتی هیستامین‌ها
- ضد افسردگی مانند بوپروپیون، زلفت (سرترالین) واسیتالوپرام
- دیورتیک
- ضد التهاب‌های غیر استروئیدی
- استروئیدها مانند پردنیزون و پردنیزولون
- آمفتامین مانند آدرال
خشکی دهانی که در اثر مصرف دارو ایجاد شود گاهی از بین می‌رود و دوباره باز میگردد اما تا زمانی که مصرف داروها تمام نشود خشکی دهان همچنان ادامه دارد.
- کم‌آبی بدن: زمانی که بدن بیش از حد مایعات را به‌دلایل اسهال، استفراغ، از دست دادن خون یا عرق کردن زیاد از دست بدهد دچار کم آبی بدن شده که درنتیجه وقتی بدن کم‌آب شود دهان بزاق کافی تولید نمی‌کند و به خشکی دهان منجر می‌شود.
- پرتودرمانی: در پرتودرمانی برای درمان تومور‌های سرطانی سر یا گردن، اشعه به غدد بزاقی آسیب می‌رساند و در نتیجه ترشح بزاق را کم می‌کند.
- افزایش سن: با افزایش سن، خشکی دهان امری معمولی محسوب خواهد شد زیرا با افزایش سن به‌دلیل به‌وجود آمدن مشکلات سلامتی مصرف برخی داروها باعث کاهش تولید بزاق می‌شود.
- سیگار و مواد مخدر: ممکن است سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر تولید بزاق را کاهش دهد.
چه بیماری هایی باعث خشکی دهان می شود؟
برای درمان بیماری خشکی دهان ابتدا باید بدانیم چه بیماری هایی باعث خشکی دهان می شود که نام این بیماری‌ها به شرح زیر است:
- دیابت: یکی از علائم بزرگ دیابت خشکی دهان است که در بیماری دیابت افزایش قند خون موجب می‌شود تولید بزاق کم و به خشکی دهان منتهی شود. افرادی که مبتلا به دیابت هستند بیشتر اوقات با کم‌آبی شدید بدن رو‌به‌رو هستند.
- برفک دهان: برفک دهان یک عفونت قارچی در دهان بوده که با التهاب موجب آسیب رساندن به غدد بزاق شده که در نتیجه باعث کاهش تولید براق می‌شود. در این مرحله برای درمان خشکی دهان ابتدا باید عفونت را درمان کرد.
نوبت‌دهی اینترنتی بهترین دکتر دندانپزشک در کرمان
- آلزایمر و پارکینسون: افراد مبتلا به بیماری آلزایمر و پارکینسون به‌دلیل مصرف قرص‌های مربوط به بیماری‌شان مشکل خشکی دهان را دارند و اغلب کم‌آبی که در بدن این بیماران ایجاد می‌شود موجب سکته مغزی می‌شود.
- فیبروز کیستیک: فیبروز کیستیک یک بیماری ژنتیکی بوده که به سیستم گوارشی و تنفسی آسیب می‌رساند و می‌تواند بر عملکرد غدد بزاق تاثیر منفی بگذارد همچنین داروهایی که برای درمان این بیماری تجویز می‌شود خود موجب خشکی دهان می‌شود.
- اختلالات خود‌ایمنی: یکی از معروف‌ترین بیماری خود ایمنی مربوط به خشکی دهان سندروم شوگرن است که در این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه به خود حمله می‌کند که موجب التهاب در غدد بزاقی و خشکی دهان می‌شود.
- بیماری‌های دیگری که موجب خشکی دهان می‌شود ازجمله اچ‌آی‌وی و آرتریت روماتوئید هستند.
- آسیب عصبی: عفونت، سکته مغزی و جراحی منجر به آسیب‌رساندن به سر، گردن و اعصاب می‌شود که در نتیجه خشکی دهان رخ می‌دهد.
- تنگی نفس: در مواقعی که فرد در اثر ایجاد وحشت و استرس زیاد دچار حمله اضطرابی یا پانیک اتک شد تنگی نفس و خشکی دهان هر ۲ باهم ایجاد می‌شوند. البته حمله اضطرابی فرد را دچار تپش قلب می‌کند در نهایت تنگی نفس می‌تواند نشانه‌های جدی از مشکلات تنفسی یا حمله قلبی شود که برای اطلاعات بیشتر در این مورد می‌توانید به دکتر قلب کرمان مراجعه فرمایید.
همچنین خشکی دهان در بارداری یا شیردهی به‌دلیل کمبود آب و تغییرات هورمونی اتفاق می‌افتد که با حالت‌تهوع همراه است.
نشانه‌های خشکی دهان
نشانه‌هایی که می‌توانید خشکی دهان را زودتر تشخیص دهید به‌صورت زیر است:
- احساس خشکی در دهان
- احساس خشکی در گلو و همچنین گلو درد
- احساس تشنگی زیاد
- ایجاد مشکل در صحبت‌کردن و غذا خوردن
- نیاز به مایعات بیشتر برای بلع بیشتر و راحت‌تر
- طعم‌ها تغییرکرده یا کاهش یافته
- ترک خوردن لب‌ها
- چشم‌های خشک
- لثه‌های کم‌رنگ
- سردرد و سرگیجه
- بدبودن دهان
- حالت‌تهوع
- زخم‌های دهان
- احساس سوزش یا درد در دهان
- قرمز و تورم‌شدن لثه
- پوسیدگی دندان‌ها
عوارض خشکی دهان
کاهش ترشح بزاق در طولانی مدت منجر به عوارض زیر می‌شود:
- خراب‌شدن دندان‌ها و ایجاد بیماری لثه
- ایجاد زخم دهان
- ایجاد عفونت قارچی دهان
- زخم دهان یا ترک لب‌ها
- تغذیه ضعیف به‌دلیل مشکل در جویدن و بلع
- مشکل در استفاده از دندان مصنوعی
جمع‌بندی
افراد زیادی به خشکی دهان ابتلا شده‌اند. برای درمان خشکی دهان باید ابتدا بدانیم چه بیماری هایی باعث خشکی دهان می شود که در بالا نام همه بیماری‌ها را ذکر کردیم. البته کم‌آبی، استرس زیاد و مصرف برخی از داروها از مهم‌ترین عوامل خشکی دهان هستند که در این افراد بزاق کمتر تولید می‌شود همچنین در افرادی که این خشکی در اثر مصرف دارو ایجاد می‌شود تا قطع آنها همچنان این مشکل را دارند.