دیه یک مفهوم حقوقی و اجتماعی است که به معنای یک جبران مالی است که به خانواده یا ورثه‌های یک شخص که به طور غیرمستقیم در نتیجه مرگ یا صدمه جسمی او بروز می‌کند پرداخت میشود.
انواع مختلف دیه زیبایی صورت
در قانون مجازات اسلامی انواع مختلف دیه زیبایی صورت به شرح زیر تعیین شده است:
- دیه موضحه (خراش، ساییدگی و…): یک صدم دیه کامل
- دیه شکستگی (آسیب به استخوان): یک درصد دیه کامل
- دیه کوفتگی (آسیب به بافت نرم): یک درصد دیه کامل
- دیه سوختگی (آسیب به پوست): یک تا پنج درصد دیه کامل، بسته به میزان سوختگی
برای تعیین میزان دیه زیبایی صورت ابتدا باید دیه کامل تعیین شود. سپس میزان آسیب وارد شده به صورت شخص با توجه به تشخیص پزشکی قانونی، تعیین میشود. در نهایت، با توجه به جدول فوق، میزان دیه زیبایی محاسبه می‌گردد.
برای مثال اگر در اثر یک تصادف، صورت فردی دچار خراش شود میزان دیه زیبایی وی یک صدم دیه کامل خواهد بود. در حال حاضر که دیه کامل معادل ۴۸۰ میلیون تومان است، میزان دیه زیبایی خراش صورت نیز معادل ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان خواهد بود.
لازم به ذکر است که دیه زیبایی صورت فقط در صورتی تعلق می‌گیرد که آسیب وارد شده به صورت شخص، دائمی باشد. اگر آسیب وارد شده موقتی باشد، دیه زیبایی صورت تعلق نمی‌گیرد. همچنین دیه زیبایی صورت در صورتی تعلق می‌گیرد که آسیب وارد شده ناشی از جنایت باشد. اگر آسیب وارد شده ناشی از حادثه غیرعمدی باشد، دیه زیبایی صورت تعلق نمی‌گیرد.
در صورتی که فردی به دلیل آسیب وارد شده به زیبایی خود، نیاز به عمل جراحی زیبایی داشته باشد، هزینه عمل جراحی زیبایی نیز از سوی عامل جنایت یا مسئول حادثه غیرعمدی پرداخت میشود.
هر یک از انواع دیه زیبایی صورت بر اساس تقسیم‌بندی مرجع حقوقی ایران به شرح زیر است:
- دیه موضحه: دیه موضحه به آسیب‌هایی گفته میشود که روی پوست ایجاد میشود. این آسیب‌ها می‌تواند شامل خراش، ساییدگی، پارگی و… باشد. دیه موضحه یک صدم دیه کامل است.
- دیه شکستگی: دیه شکستگی به آسیب‌هایی گفته میشود که به استخوان وارد میشود. این آسیب‌ها می‌تواند شامل شکستگی، ترک خوردگی و… باشد. دیه شکستگی یک درصد دیه کامل است.
- دیه کوفتگی: دیه کوفتگی به آسیب‌هایی گفته میشود که به بافت نرم بدن وارد میشود. این آسیب‌ها می‌تواند شامل کبودی، ضرب دیدگی و… باشد. دیه کوفتگی یک درصد دیه کامل است.
- دیه سوختگی: دیه سوختگی به آسیب‌هایی گفته میشود که به پوست وارد میشود و باعث از بین رفتن پوست میشود. دیه سوختگی یک تا پنج درصد دیه کامل است بسته به میزان سوختگی، برای مثال اگر در اثر یک تصادف صورت فردی دچار سوختگی درجه دو شود، میزان دیه زیبایی وی دو درصد دیه کامل خواهد بود. در حال حاضر که دیه کامل معادل ۴۸۰ میلیون تومان است، میزان دیه زیبایی سوختگی درجه دو صورت نیز معادل ۹۶ میلیون تومان خواهد بود. در صورتی که میزان سوختگی صورت فرد بیشتر از درجه دو باشد، میزان دیه زیبایی نیز بیشتر خواهد بود.
ارش زیبایی صورت
ارش زیبایی صورت در سال ۱۴۰۲ در صورتی که آسیب وارد شده به صورت موقتی باشد، تعیین میشود. میزان ارش زیبایی صورت با توجه به نظر کارشناس پزشکی قانونی و دادگاه تعیین میشود. برای مثال اگر در اثر یک تصادف صورت فردی دچار کبودی شود، که طی چند هفته بهبود می‌یابد، میزان ارش زیبایی وی با توجه به نظر کارشناس پزشکی قانونی و دادگاه تعیین میشود.
در صورتی که میزان ارش زیبایی صورت مشخص نباشد، دادگاه با توجه به نظر کارشناس پزشکی قانونی و سایر عوامل موثر میزان ارش زیبایی را تعیین می‌کند.
نکته مهمی که در مشاوره حقوقی مطرح میشود این است که در صورتی که فردی به دلیل آسیب وارد شده به زیبایی خود نیاز به عمل جراحی زیبایی داشته باشد، هزینه عمل جراحی زیبایی نیز از سوی عامل جنایت یا مسئول حادثه غیرعمدی پرداخت میشود.
عوامل موثر در تعیین میزان ارش زیبایی صورت:
- نوع آسیب وارد شده به صورت: نوع آسیب وارد شده به صورت، یکی از عوامل موثر در تعیین میزان ارش زیبایی است. برای مثال، میزان ارش زیبایی خراش صورت، کمتر از میزان ارش زیبایی سوختگی صورت است.
- میزان آسیب وارد شده به صورت: میزان آسیب وارد شده به صورت، نیز یکی از عوامل موثر در تعیین میزان ارش زیبایی است. برای مثال، میزان ارش زیبایی خراش سطحی صورت، کمتر از میزان ارش زیبایی خراش عمیق صورت است.
- موقعیت آسیب وارد شده به صورت: موقعیت آسیب وارد شده به صورت، نیز یکی از عوامل موثر در تعیین میزان ارش زیبایی است. برای مثال، میزان ارش زیبایی خراش روی‌بینی بیشتر از میزان ارش زیبایی خراش روی پیشانی است.
- وضعیت جسمی و روحی فرد آسیب دیده: وضعیت جسمی و روحی فرد آسیب دیده، نیز یکی از عوامل موثر در تعیین میزان ارش زیبایی است. برای مثال، میزان ارش زیبایی فردی که به دلیل آسیب وارد شده به صورت، دچار افسردگی شده است، بیشتر از میزان ارش زیبایی فردی است که به دلیل آسیب وارد شده به صورت، دچار افسردگی نشده است.
- میزان کاهش زیبایی صورت: میزان کاهش زیبایی صورت نیز یکی از عوامل موثر در تعیین میزان ارش زیبایی است. برای مثال، میزان ارش زیبایی فردی که به دلیل آسیب وارد شده به صورت، دچار کاهش شدید زیبایی شده است، بیشتر از میزان ارش زیبایی فردی است که به دلیل آسیب وارد شده به صورت، دچار کاهش خفیف زیبایی شده است.
- هزینه عمل جراحی زیبایی: هزینه عمل جراحی زیبایی نیز یکی از عوامل موثر در تعیین میزان ارش زیبایی است. برای مثال اگر فردی به دلیل آسیب وارد شده به صورت، نیاز به عمل جراحی زیبایی داشته باشد و هزینه این عمل جراحی زیاد باشد، میزان ارش زیبایی نیز بیشتر خواهد بود.
مفهوم عاقله و تغلیظ دیه
در اصطلاح حقوقی عاقله به افرادی گفته میشود که در صورت ارتکاب جنایت عمدی یا غیرعمدی توسط یکی از اعضای خانواده‌شان، مسئول پرداخت دیه هستند. اعضای عاقله عبارتند از:
- پدر و مادر
- اجداد و جدات
- فرزندان و نوادگان
- برادران و خواهران
- عموها و عمه‌ها
- دایی‌ها و خاله‌ها
در صورتی که هیچ‌یک از این افراد زنده نباشند، عاقله به خویشاوندان نزدیک‌تر به فرد جنایتکار منتقل میشود.
تغلیظ دیه در اصطلاح حقوقی به افزایش میزان دیه در صورت ارتکاب جنایت عمدی توسط فردی که دارای عاقله است، گفته میشود. تغلیظ دیه در قانون مجازات اسلامی ایران به شرح زیر تعیین شده است:
- در صورتی که جنایت عمدی منجر به قتل شود، دیه مقتول دو برابر میشود.
- در صورتی که جنایت عمدی منجر به جرح شود، دیه مجروح نیز دو برابر میشود.
تغلیظ دیه در صورتی اعمال میشود که عاقله فرد جنایتکار، توانایی پرداخت دیه را داشته باشند. اگر عاقله توانایی پرداخت دیه را نداشته باشند، تغلیظ دیه اعمال نمی‌شود و دیه به صورت عادی پرداخت میشود. تغلیظ دیه در موارد زیر اعمال نمی‌شود:
- در صورتی که جنایت عمدی در اثر دفاع مشروع باشد.
- در صورتی که جنایت عمدی در اثر انجام وظیفه باشد.
- در صورتی که جنایت عمدی در اثر تصادف باشد.
- در صورتی که جنایت عمدی در اثر بیماری باشد.
میزان دیه در قانون مجازات اسلامی ایران هر ساله توسط دولت تعیین میشود. در صورتی که میزان دیه افزایش یابد، تغلیظ دیه نیز اعمال میشود. به عبارت دیگر در صورتی که میزان دیه دو برابر شود تغلیظ دیه نیز اعمال میشود و دیه مقتول یا مجروح چهار برابر میشود.