این مطلب به شما می کند تا ضمن اطلاع از قانون چک صیاد ، از نحوه ثبت، احراز هویت، دریافت و برگشت آن اطلاعات کافی داشته باشید.
اگر برای اولین بار چک صیاد را تحویل و آیا اقدام به درخواست آن از بانک را دارید این مطلب را بخوانید.
مقدمه
قانون اصلاح صدور چک با هدف اعتباربخشی به چک و به حداقل رساندن صدور چک بلامحل در سال ۱۳۹۷ توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که از ابتدای سال ۱۴۰۰ در دستور کار بانک‌ها قرار گرفت.
در این قانون روش صدور، دریافت و انتقال چک تغییراتی داشته و افرادی که مبادلات خود را با چک انجام می‌دهند تکالیفی برعهده دارند.
صادرکننده چک باید اطلاعات چک شامل تاریخ سررسید، مبلغ و اطلاعات هویتی گیرنده را علاوه بر اینکه در برگ چک درج می‌کند در سامانه صیاد نیز ثبت کند. همچنین ذینفع چک نیز هنگام دریافت برگ چک باید اطلاعات آن را در سامانه صیاد، استعلام و با اطلاعات برگ چک تطبیق دهد. اشخاصی که قصد انتقال چک را دارند نیز دیگر نیازی به پشت نویسی چک ندارند و باید اطلاعات هویتی ذینفع جدید را در سامانه صیاد ثبت کنند.
انجام این امور از طریق ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد شامل اینترنت‌بانک و همراه بانک ، برنامک‌های موبایلی حوزه پرداخت و شعب بانک‌های عامل امکان‌پذیر است. همچنین سایر ابزارهای مورد استفاده برای ارائه خدمات چک به مشتریان مواردی مانند تلفن‌بانک، سیستم پیامکی، کدهای دستوری و … نیز در دست بررسی است که در صورت اجرایی شدن، توسط شبکه بانکی اطلاع‌رسانی خواهند شد.
تفاوت دسته چک‌های صیادی با دسته چک‌های قدیمی
در قانون جدید چک، دسته‌چک‌های تمامی بانک‌ها کاملاً یک‌شکل و یک‌رنگ صادر می‌شوند که باهدف یکپارچه‌سازی و استانداردسازی طراحی‌شده و هویت اوراق بهادار را پیدا خواهد کرد. طبق روال جدید، دیگر شعب بانکی مرجع صدور دسته‌چک نیستند و متقاضی دسته‌چک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبارسنجی شده و دسته‌چک برایش صادر می‌شود.
در سامانه صیاد امکان استعلام سوابق صادرکننده چک برای دریافت‌کننده وجود دارد که بزرگ‌ترین مزیت برای کاهش آمار چک‌های برگشتی خواهد بود. با اجرایی شدن صدور دسته‌چک‌های جدید که علاوه بر متحدالشکل بودن، در نحوه صدور نیز از روش یکسانی پیروی می‌کنند، ارتباط متقاضی دسته‌چک با شعبه به ارتباط متقاضی با سامانه صیاد تغییر می‌کند.
بنابراین با کنار رفتن شعبه و عوامل انسانی، فرآیند اعتبارسنجی، صدور و رصد استفاده از چک کاملاً مکانیزه می‌شود و امکان اینکه صدور دسته‌چک بر اساس روابط شعب و مشتریان شکل بگیرد، دیگر وجود نخواهد داشت.
با راه‌اندازی این سیستم یکپارچه صدور چک، اطلاعات چک به‌صورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبارسنجی را فراهم می‌کند. این سیستم باعث منحصربه‌فرد بودن چک و آنلاین بودن آن بدون در نظر گرفتن بانک صادرکننده می‌شود، بنابراین براساس این قانون و ارایه دسته چک‌های جدید که دارای تاریخ انقضا هستند، باید ثبت و انتقال و دریافت چک در سامانه چک صیادی انجام شود که این سامانه از طریق برنامه ساد۲۴ به راحتی و در کمترین زمان بدون هزینه انجام می‌شود.
الزامات قانونی چک‌های جدید
لزوم ثبت اطلاعات مربوط به تمام چک‌های جدید در سامانه صیاد در هنگام صدور و انتقال چک و تایید توسط ذینفع(گیرنده چک)
ممنوعیت صدور چک جدید و ثبت آن در سامانه صیاد توسط دارندگانی که چک برگشتی داشتند و یا رفع سوء اثر نکرده‌اند
لزوم صدور چک در وجه گیرنده مشخص و ممنوعیت صدور آن در وجه حامل در سامانه صیاد
ثبت انتقال و مشخصات گیرنده جدید چک در سامانه صیاد به جای پشت‌نویسی
راهنمای صدور، دریافت و انتقال چک‌های جدید در سال۱۴۰۰
صادرکننده چک باید مراحل زیر را طی کند:
مراجعه به سامانه صیاد از طریق تلفن همراه که سیم‌کارت آن متعلق به صادرکننده چک است و احراز هویت از یکی از روشهای زیر:
احراز هویت در اینترنت بانک و برنامه موبایلی بانک
احراز هویت حضوری در شعب بانک‌های عامل
دریافت کننده چک باید مراحل زیر را طی کند:
مراجعه به سامانه صیاد از طریق تلفن همراه که سیم‌کارت آن متعلق به گیرنده چک است و احراز هویت از یکی از روشهای زیر:
احراز هویت در اینترنت بانک و برنامه‌های همراه بانک
احراز هویت حضوری در شعب بانک‌های عامل
در ادامه استعلام و تطبیق اطلاعات برگ چک شامل تاریخ سررسید، مبلغ، اطلاعات گیرنده چک
سپس تایید یا رد چک براساس انطباق یا عدم انطباق اطلاعات
که در صورت تایید، چک در وضعیت ثبت نهایی تلقی گردیده و قابلیت نقد شدن در سررسید را خواهد داشت.
انتقال دهنده چک باید مراحل زیر را طی کند
مراجعه به سامانه صیاد از طریق تلفن همراهی که سیم‌کارت آن متعلق به صادرکننده چک است و احراز هویت از یکی از روشهای زیر:
احراز هویت در اینترنت بانک و برنامه‌های همراه بانک
احراز هویت در شعب بانک‌های عامل طبق روال‌های موجود
در ادامه ورود اطلاعات برگ چک متعلق به انتقال‌دهنده در سامانه صیاد
سپس ورود اطلاعات مربوط به بابت و هویت ذینفع جدید چک (انتقال‌گیرنده)
استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده چک به سه روش امکان‌پذیر است:
سامانه پیامکی۷۰۱۷۰۱ بانک مرکزی، اعتبار صادرکننده چک با عنوان یک رنگ خاص به پیام‌دهنده اعلام می‌شود.
پورتال بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir
تفسیر رنگ‌های استعلام صیاد
وضعیت سفید: صادرکننده چک هیچ سابقه رفع سوءاثر نشده ای در داشتن چک برگشتی ندارد.
وضعیت زرد: دارای یک فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵ میلیون تومامن تعهد برگشتی
وضعیت نارنجی: ۲ تا ۴ فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۴۰ میلیون تومان تعهد برگشتی
وضعیت قهوه ای: ۵ تا ۱۰ فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی
وضعیت قرمز: بیشتر از ۱۰ فقره چک برگشتی یا مبلغ بیش از ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی
نحوه وصول چک‌های ثبت شده در سامانه صیاد بر اساس قانون جدید چک
مالک نهایی چک (آخرین ذینفع) در تاریخ سررسید آن، با مراجعه به شعبه هر کدام از بانک‌های کشور، می‌تواند نسبت به وصول مبلغ چک اقدام کند. در صورت کسری حساب صادرکننده(شخصی که چک در ابتدا متعلق به او بوده) می‌تواند مبلغ موجود در آن حساب را طلب کرده و همچنین خواهان پرداخت مبلغ کسری چک از محل مبالغ موجود در سایر حساب‌های انفرادی ریالی حساب در همان بانک (به ترتیب اعلامی توسط بانک مرکزی) شود.
نحوه برگشت زدن چک‌های ثبت شده در سامانه صیاد بر اساس قانون جدید چک
درصورت تحقق مواردی که منجر به برگشت چک می‌شود، بانک مکلف است به درخواست دارنده چک، فورا غیرقابل پرداخت بودن آن را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت کند و با دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه عدم پرداخت، علت یا علل عدم پرداخت را صریحا قید و آن را امضاء، مهر و به متقاضی (دارنده چک) تسلیم کند.
دارنده چک برگشتی با در دست داشتن گواهینامه عدم پرداخت، می‌تواند به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی قوه قضائیه رفته و درخواست صدور اجراییه از دادگاه صالح را کند. دادگاه با بررسی متن چک و احراز سه شرط مذکور در ماده (۲۳) قانون صدور چک، اجرائیه را صادر می‌کند.
از تاریخ ابلاغ اجرائیه، ۱۰ روز به صادرکننده چک برگشتی مهلت داده می‌شود که مطالبات خود را پرداخت کند یا با موافقت دارنده ترتیبی برای پرداخت آن بدهد یا مالی را معرفی کند، در غیر این صورت، براساس درخواست دارنده چک، مطابق قانون « نحوه اجرای محکومیت مالی» اقدام خواهد شد.
چک برگشتی و عواقب آن
در قانون جدید چک، بعد از ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، این سامانه مراتب را به صورت خودکار به تمام بانک‌ها و موسسات اعتباری اطلاع می‌دهد. پس از گذشت ۲۴ ساعت، تمام بانک‌ها و موسسات اعتباری مورد نظر مکلفند تا زمانی که از چک برگشتی رفع سوءاثر نشده، محدودیت‌های زیر را نسبت به صاحب حساب و امضاکننده چک برگشتی اعمال کنند:
الف) عدم امکان افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید؛ حتی صدور المثنی/ تمدید تاریخ اعتبار کارت/ کارت اعتباری و تسهیلات خرد
ب) مسدود شدن وجوه تمام حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک‌ها و موسسات اعتباری موجود است به میزان کسری مبلغ چک و به ترتیب اعلامی از سوی بانک مرکزی
ج) عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی یا ریالی
د) عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی
در این باره بخوانید:
پاسخ به ابهامات در خصوص چک های صیاد
